AUTEUR: Marwa El Makrini
THEMA: Sociologie, Filosofie
OPM: Dit artikel verscheen in samenwerking met StampMedia.be
Wanneer ik naar de fundamenten van de hedendaagse westerse samenleving kijk, zie ik dat het de vrijheid is waar de westerse wereld het hardst mee pronkt. De vragen die ik me hierbij stel is: welke vrijheid bedoelen ze?
AUTEUR: Lieven Plouvier
THEMA: Filosofie
Onderstaande tekst is een filosofische tekst, en in die zin blijven vele andere aspecten van het postmodernisme, zoals de invloed op de kunst, de architectuur of de literatuur, buiten beschouwing. Het filosofisch postmodernisme wordt niet beschouwd als breuk met het filosofisch modernisme, maar als een kritische voortzetting ervan. Om dit te verduidelijken wordt in wat volgt een onderscheid gemaakt tussen het premoderne, het moderne en het postmoderne. Zo’n categorisering is vloeken in de postmoderne kerk, maar die moderne indeling maakt het mogelijk om te focussen op een aantal verschillen die volgens mij verduidelijkend werken.
AUTEUR: Hugo Durieux
THEMA: Sociologie, Politiek, Filosofie
Globalisering is niet iets van de afgelopen veertig, vijftig jaar. Tweeduizend jaar geleden waren economie en politiek al ‘globaal’. Het Romeinse keizerrijk voerde goud, wierook en mirre in vanuit Azië; generaals uit Noord-Afrika leidden de Romeinse legers. Europese reizigers brachten verhalen en goederen mee terug uit China, Indië en Perzië. Vikings vestigden zich op Newfoundland. Politieke en economische netwerken waren niet minder globaal in 1347, toen een Genuees schip na zijn terugkeer uit de Krim de rattenvlooien die de yersinia persis bacterie droegen mee naar Marseille bracht. De zwarte pest verspreidde zich van daar over de hele Méditerranée en Europa, tot in Scandinavië. Mensen, koopwaar en epidemieën hebben altijd al over de hele wereld gereisd.
AUTEUR: Seppe De Meulder
THEMA: Filosofie, Sociologie
Voltaire wist het al. Bernstein vatte het samen in een punchline waar Eminem nog iets van kan leren: “Once one dismisses the rest of all possible worlds, one finds that this is the best of all possible worlds.” In zijn bijdrage haalt moraalfilosoof Patrick Loobuyck alles uit de kast om uit te leggen dat de coronacrisis niets met het kapitalisme te maken heeft. Hij sleurt er zelfs Immanuel Kant bij om een facebookstatus van Jef Neve te weerleggen, een teken aan de wand dat de keizer-filosoof geen kleren aan heeft.
Doorgaan met het lezen van “(124) Het kapitalisme is wél de oorzaak van de coronacrisis”
AUTEUR: Rutger Lazou
THEMA: Klimaat, Filosofie, Sociologie
Op 4 april vieren we Wereld Zwerfdierendag: een uitgelezen moment om te reflecteren over de plaats van de zwerfkat in onze maatschappij. Voor haar zijn het immers moeilijke tijden. Mensen beweren dat de zwerfkat een onwaardig bestaan heeft, ze ergeren zich aan haar aanwezigheid en natuurbeschermers beweren dat haar jaaggedrag vogelsoorten in gevaar brengt. In zijn boek ‘De toekomst van de kat’ neemt Rutger Lazou het op voor de zwerfkat. Niet de zwerfkat zelf, maar de negatieve reputatie waarmee ze te kampen heeft, moet verdwijnen.
Doorgaan met het lezen van “(121) Bescherm de zwerfkat in onze samenleving”
AUTEUR: Jan Potters
THEMA: Filosofie, Wetenschap, Gezondheidszorg
In een recente opinie-bijdrage in de Standaard argumenteert Bert De Munck, op basis van de Foucauldiaanse notie van biomacht, dat er ruimte moet zijn voor kritische reflectie met betrekking tot de manier waarop wetenschappelijke kennis wordt ingezet in de strijd tegen het coronavirus. Stefaan Blancke, Patrick Loobuyck en Maarten Boudry antwoorden hierop dat De Munck, door gebruik te maken van Foucault’s begrippenkader, de deur openzet voor een paranoïde relativisme met betrekking tot wetenschap dat op dit moment, nu we ons midden in een urgente en onzekere situatie bevinden, ongepast en gevaarlijk is. In dit stuk beargumenteer ik dat de onzekerheid en urgentie van de situatie ons er net toe zouden moeten nopen om kritisch te denken, zonder dat dit ons vertrouwen in de wetenschap hoeft te ondermijnen, en dat Foucault’s denken hierdoor zeer welgekomen is, en zelfs kan bijdragen aan wat Blancke, Loobuyck en Boudry omschrijven als de manier waarop wetenschap vooruitgang kan brengen.
Doorgaan met het lezen van “(120) Historische reflectie is geen spielerei”
AUTEUR: Sofie Terryn
THEMA: Filosofie en economie
OPMERKING: Dit artikel verscheen in samenwerking met StampMedia.be
Toen ik voor het eerst kennismaakte met de filosoof Martin Heidegger zat ik drie uur lang aan mijn bank genageld. Het was donderdagnamiddag en de zwaarte van zijn theorie beklemde me. Altijd wroeten en vechten om zijn teksten maar te kunnen begrijpen, om er eindelijk inzicht in te krijgen. Maar het was de strijd meer dan waard. Nadien keerde ik met een volgeladen rugzak aan nieuwe kennis huiswaarts.
Doorgaan met het lezen van “(114) Primeert nut over menselijkheid?”
AUTEUR: Dennis Hamer
THEMA: Filosofie
Individualisering, en de daarmee gepaard gaande teloorgang van iedere gemeenschappelijke waarde, lijkt een even modern fenomeen te zijn als de door wereldvervreemding veroorzaakte verveling. Beiden zijn een gevolg van, of een reactie op, de laatmoderne technische versnelling. Volgens de Duitse socioloog Hartmut Rosa ondermijnt deze versnelling de waarde van ruimte, waardoor we worden geconfronteerd met ‘niet-locaties’; de identiteitsloosheid van de wereld waarin wij ons bevinden.(1) De distantie ten opzichte van de almaar doordenderende wereld groeit en we worden teruggeworpen op het meest eigenlijke en minst onvervreemdbare: ons zelf, ons eigenlijke ik. Het is echter niet de bedoeling dat we ons comfortabel voelen in deze eigenlijke, egoïstische, toestand. Hoe kunnen we de reeds zo versplinterde werkelijkheid immers zin of betekenis geven als we louter om onszelf, correctie: als ik louter om mijzelf geef?
Doorgaan met het lezen van “(107) Hoe IK de wereld zin geeft. Een pleidooi voor egoïsme.”
AUTEUR: Gert Vanlerberghe
THEMA: Filosofie en economie
In zijn nieuwe boek Waarom De Superrijken De Wereld Niet Zullen Veranderen verzucht Anand Giridharadas dat, ondanks alle innovatie en vooruitgang, de minderbedeelden het nog steeds niet beter hebben. De kern van zijn betoog is dat de rijke weldoener een problematisch gegeven is. Vaak gaat het vooral om image-building en er blijft onderweg te veel geld aan hem of haar kleven. Ook is de vrijgevigheid altijd volgens hun eigen voorwaarden, want waarom zouden ze het risico lopen dat de innovatie henzelf schaadt? Filantropie die vooral de elite zelf, die hij MarketWorld noemt, dient te beschermen is misschien wel goedbedoeld maar vooral ook inefficient.
Doorgaan met het lezen van “(102) De poenschepper-weldoener”
AUTEUR: Ine Vanvuchelen
THEMA: Sociologie en filosofie
OPMERKING: Dit artikel verscheen eerder op StampMedia.be
Ik geef het toe: ik lees weleens graag mijn horoscoop, maar het is niet meer dan een guilty pleasure. Ik kende nooit mensen die oprecht geloofden in de wereld van de astrologie, maar sinds kort lijkt dat te veranderen. In een tijd waar jongeren kritisch worden opgevoed en gestimuleerd worden om een scherpe blik te ontwikkelen, vraag ik me af van waar die nood komt. Vult spiritualiteit het gat op van religie zoals sommige critici beweren of heeft Generatie Y een andere drijfveer?
Doorgaan met het lezen van “(101) Millenials hebben vertrouwen in de sterren”
