AUTEUR: Floris Janssens & Viktor Opsomer

THEMA: Geschiedenis en traditie

OPM: Dit artikel verscheen eerder op StampMedia.

“Kinderen zijn helemaal niet preuts. Maar door dit soort spelletjes creëer je onzekerheid en schaamte bij hen”, aldus de jeugdvoorzitter van Berchem Sport. Met spelletjes doelt de jeugdvoorzitter op het belijden van geloof. Een religieus motief is volgens de voorzitter de oorzaak van de polemiek rond de Antwerpse voetbalclub  Kort samengevat: kinderen worden verplicht naakt te douchen, de gelovige jeugdtrainer maakt daar bezwaar tegen en wat volgt is een gemediatiseerd en geculturaliseerd debat over het al dan niet verplichten om naakt te douchen. Volgens de één een Vlaamse traditie, volgens de ander een ketterse daad. En de kinderen, die keken ernaar. En naar elkaar. De kleedkamer en de gemeenschappelijke pashokjes in het zwembad zijn sinds mensenheugenis een broeihaard voor opmerkingen over masturbatie, piemelvergelijking en het zwepen van handdoeken tegen elkaars derrière. Toch, niet iedereen was steeds in de stemming om zijn edele delen te tonen aan de rest van de klas. Ook in de witte klassen van vroeger waren er voorstanders van het ondergoed.

Het is niet de eerste keer dat een maatschappelijk onderwerp geculturaliseerd wordt. Het is slechts één voorbeeld in een reeks van velen. Rond deze periode draaien sociale media overuren met schrijfsels over Sinterklaas en zwarte Piet Het is alsof de Vlaming gevoelig is voor discussies over kinderen en Pieten. Tijdens de feestdagen zullen mensen zich in hun echokamer luidop  afvragen waarom de kerststal onder de soumission gebukt moet gaan en tegen juni zal de legitimiteit van de Ramadan als excuus voor het missen van een aantal dagen school in vraag worden gesteld. Vaker gaan we ervan uit dat uitheemse culturen ons onderdrukken en dat er een ware ‘omvolking’ plaatsvindt, aldus de woorden van die andere kinderfiguur. We zien andere culturen als een bedreiging van onze identiteit. De oplossing voor het veiligstellen van die identiteit is volgens menig ‘expert’ het wegsturen van migranten en met hen ook de vreemde cultuur. Discussies over deze maatschappelijke thema’s eindigen dan ook vaak in “stuur ze terug”, “die grenzen moeten dicht” of “wij moeten ons daar ook aanpassen”.

Twee bedenkingen. Ten eerste, hoe fragiel is onze identiteit wel niet geworden als ze afhangt van de zwartheid van het hulpje van Sinterklaas tijdens een kinderfeest, het al dan niet douchen met onderbroek of de naamsverandering van je lokale glühweinbar naar winterwarmte, warmtewinter of wintermarkt? Ten tweede: moet elke discussie worden verengd naar cultuur? Kan de onderbroekenkwestie ook niet zwaar vallen bij Westerse ouders die hun kind protectionistisch opvoeden? Kan de reden dat kerstmarkt wintermarkt wordt niet uit commercieel oogpunt verklaard worden? Denk daarbij aan het halal-certificaat op de Toblerone-verpakking.

Identiteit is vandaag een hot topic dat ook het migratiediscours domineert. Via migratie brengen mensen van overal hun eigen deeltje cultuur mee dat hen definieert en iets zegt over wie ze zijn. Wanneer verschillende culturen migreren naar één plek, is het niet uit te sluiten dat sommige aspecten van een cultuur niet meteen hun klik vinden met de rest. Om toch uit zo’n patstelling te geraken bestaat er debat. De belangrijkste functie van het debat is om de ander te begrijpen en zo samen uit het kluwen te komen. Helaas is het debat een kleedkamer geworden, waarbij de grootste lullen het voor het zeggen hebben en anderen terroriseren met de tip van een natte handdoek.

Misschien is “leef en laat leven” een mooiere Vlaamse waarde die het waard is om te verdedigen dan die in alle tot nu toe opgenoemde non-discussies. Wanneer we toleranter worden tegenover elkaars cultuur, zal de ratio in het migratiedebat remigreren.