Van kritiek…

AUTEUR: Othman El Hammouchi

THEMA: Politiek, Geschiedenis en traditie

OPMERKING: dit artikel is een reactie op (67) Islam en een bijzondere vorm van racisme

KERN: 

• Van Rooy presenteert een vervalst beeld van de islam gebaseerd op een islamitisch imperialisme.
• De islam is in de basis geen gewelddadige godsdienst.

Zoals de gewoonte is in de familie van Rooy, geeft het recente stuk van vader Wim op deze website blijk van dezelfde vermoeide stereotypen, historische verdraaiingen en totaal gebrek aan bewijsplaatsen die bekend zullen zijn voor wie de anti-islammenigte kent. Eigenlijk zou deze repliek niet langer dan één zin hoeven zijn: waar zijn de argumenten?

Alle publicaties van Van Rooy sr. en jr. zijn niets meer dan ellenlange litanieën, aaneenrijgingen van beledigingen en haat, die kort na aanvang van het betoog vervallen in lijsten van citaten. Daarom zijn ze ook zo saai om te lezen. Als je ze dan aanspreekt op het gebrek aan verwijzingen naar de geloofsbronnen van de islam – Koran, hadith, ijma’ van de Metgezellen, enz. – zeggen ze dat elders te hebben behandeld. Ik ben nu echter al vele maanden talloze stukken en boeken van hun hand en die van hun extreemrechtse collega’s aan het lezen, en telkens word ik doorverwezen. Het interesseert me eerlijk gezegd echt niet hoeveel mensen juist vinden dat de islam verschrikkelijk is, of wat hun credentials zijn, of dat ze uit de moslimwereld komen: ik wil bronnen. Sta me toe een passage te citeren uit één van mijn eigen stukken – ik weet het, het toppunt van arrogantie –, een recensie voor Doorbraak van het boek ‘Voor vrijheid dus tegen islamisering’ van Sam van Rooy:

“(…) vandaag zijn in India de hindoenationalisten aan een opmars bezig, geleid door de BJP, die gelinkt wordt aan de ultranationalistische RSS. Deze is berucht vanwege haar neonazi-achtige paramilitaire parades en oefeningen. Hun opmars wordt vergezeld door een zorgwekkende toename in aanvallen op moslims en christenen in India door grote menigtes wiens wapentuig gaat van zwaarden tot bijtend zuur, omdat ze niet beantwoorden aan het criterium van ‘hindutva’. Bovendien is er ook sprake van aanvallen op atheïsten en vrijdenkers. Indiërs die koeien (heilige dieren binnen het hindoeïsme) slachten voor hun vlees worden regelmatig gelyncht door hindoemenigtes. Recentelijk werd India uitgeroepen tot gevaarlijkste land voor vrouwen. De RSS en BJP geloven in het concept van ‘Akhand Bharata’, het ongedeelde India, een doel dat de annexering van Pakistan en Bangladesh noodzakelijk maakt. Het is niet omdat hindoes geen aanslagen plegen in het Westen en deze gebeurtenissen niet bekend zijn dat ze niet plaatsvinden. Moeten we hiervoor het hindoeïsme verketteren? Is het hindoeïsme een gewelddadige veroveringsideologie? Vanzelfsprekend niet. Van Rooy zal natuurlijk zeggen dat er een discrepantie is tussen de bronnen van beide religies, maar dat is het juist: hij behandelt ze niet! Zijn boek is daarmee een grote petitio principii: het neemt aan wat het wenst aan te tonen.”

Dat vat min of meer ook mijn mening samen over het stuk van Wim van Rooy. Ik heb al meer dan genoeg geld besteed aan het kopen van het zoveelste anti-islamboek zonder enige onderbouwing dat mij dan doorverwijst naar andere werken voor een bespreking van de Koran of de Profeet, en meer beledigende, zogezegd ‘dappere’ taal gelezen dan mij lief is. Naar gewoonte bevat het stuk van Van Rooy een flinke portie van zo’n opruiende taal, onder het mom van ‘kritiek’. Ik heb het reeds duizend keer gezegd, maar zal het hier nogmaals herhalen: er is een belangrijk verschil tussen belediging en kritiek. Wat Maarten Boudry doet is, by and large, kritiek: hij haalt argumenten aan tegen het bestaan van God, de morele doctrines van de islam, de bovennatuurlijke bron van de Koran, enz.  Argumenten, dat is het sleutelwoord. Zeggen dat de islam ‘achterlijk’, ‘onderdrukkend’, ‘onderontwikkeld’, ‘barbaars’ e.d. is , is het intellectuele equivalent van iemand lelijk te noemen in een debat. Misschien voelt men zich ‘dapper’ te hebben gezegd wat men dacht, maar het hoort in ieder geval geenszins thuis in een beschaafd intellectueel debat. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat vrijwel niemand dat soort stukken wenst te publiceren in de media.

Opdat het echter niet over mij gezegd zou worden dat ik het debat ontloop, zal ik in wat volgt wat volgt sporadisch een aantal van de talloze fouten en verdraaiingen behandelen in het stuk van van Rooy. Eigenlijk zijn deze zo talloos dat ze het best verholpen worden door het lezen van een paar goede boeken, liefst buiten het gesloten circuit van extreemrechtse auteurs die mekaar ad nausiam parasiteren met de meest ridicule samenzweringstheorieën. Het zou interessant zijn om eens bij wijze van academische oefening hun compleet van de pot gerukte ideeën – gecentreerd rond de ‘Eurabia’-theorie van Bat Ye’or, wiens virulente anti-islamhouding, net zoals die van velen, het gevolg was van jeugdtrauma’s – in detail te vergelijken met de bekende Protocollen van de Wijzen van Zion, het bekende antisemitische pamflet.  Daarin wordt verslag afgelegd van een (uiteraard compleet fictieve) ‘bijeenkomst’ van rabbijnen die de overname van de wereld zouden plannen. Het schrikbeeld dat het belichaamde was een van de ‘intellectuele’ steunpillaren van de verschrikkelijke Jodenvervolging van de 20^ste eeuw, die resulteerde in de poging om het ganse Joodse volk systematisch uit te roeien, wat 6 miljoen onder hen het leven heeft gekost – een episode die trouwens geen enkele parallel kent in de ‘barbaarse’ moslimwereld.  Sterker nog, de door van Rooy blijkbaar zo geliefde Bernard Lewis had het volgende te zeggen over religieuze minderheden in de islamitische wereld:

“Persecution, that is to say, violent and active repression, was rare and atypical. Jews and Christians under Muslim rule were not normally called upon to suffer martyrdom for their faith. They were not often obliged to make the choice, which confronted Muslims and Jews in reconquered Spain, between exile, apostasy, and death. They were not subject to any major territorial or occupational restrictions, such as were the common lot of Jews in premodern Europe.”

Historisch gezien is Europa een van de meest intolerante beschavingen ter wereld, en bij verre de meest antisemitische – inzake dit laatste is er zelfs geen competitie. En – lo and behold! – dezelfde taal die Europese antisemieten hanteerden – Joden zijn ‘sluw’, ‘niet loyaal aan hun land’, ‘infiltranten’, ‘houden hun echte plannen geheim’, ‘een dreiging’, enz. – wordt vrijwel woord voor woord hernomen door van Rooy en zijn anti-islamitische strijdmakkers.

Maar goed, laat ik een paar fouten doorprikken. De islam is niet totalitair – dat kan het overigens gewoonweg niet zijn. Totalitarisme is bij uitstek een modern fenomeen, dat mogelijk werd gemaakt door massacommunicatie- en massatransportmiddelen. Deze gaven aan industriële staten een veel grotere macht om in het leven van hun onderdanen te interveneren en hun wil op te leggen. Bovendien werkten ze de ontwikkeling van het soort mass surveillance in de hand dat de tirannie van de staat in stand kon houden. Het is dat soort totale overheidscontrole over iemands leven dat aangeduid wordt als totalitair. Vermoedelijk probeert van Rooy een parallel te trekken met het feit dat de islam de totaliteit van het leven van een gelovige regelt, en dat is waar: sharia en fiqh zijn er voor morele en legale zaken, aqidah voor doctrinaire, en tassawoef (soefisme) voor spirituele. Maar als dat ‘totalitair’ zou zijn, hoe erg is het dan gesteld met het orthodoxe Jodendom, dat véél meer regels en rituelen heeft dan de islam! Deze ‘kritiek’ is er geen van de islam, maar eigenlijk min of meer van alle vormen van religie. Religie is vrij nutteloos als het geen voorschriften mag hebben.

Van Rooy spreekt over ‘Osmaans imperialisme’, een van de meest lachwekkende uitdrukkingen die ik in lange tijd heb gelezen, om het Europese imperialisme te relativeren. Als hij iets afwist van de moslimwereld, dan zou hij weten dat de primaire vorm van politieke identiteit in de moslimwereld religie is, niet het zeer Europese idee van ‘de natie’. Daarom waren de Ottomanen geen ‘Turkse’ imperialisten – de aanduiding ‘Turk’ werd trouwens als belediging beschouwd door de Ottomaanse aristocratie – die ‘de Arabische natie’ onderdrukt zouden hebben, maar islamitisch heersers die regeerden over moslimonderdanen, alsook de religieuze minderheden die onder hun bescherming stonden.

Een van de fundamenteelste paradoxen in het discours van de anti-islammenigte komt voort uit het feit dat ze zich als ‘conservatief’ profileren, waardoor ze eigenlijk stiekem wel geloven in sociaal conservatieve opvattingen die ze gebruiken om de islam te bashen. Eén ervan zijn genderrollen en –patronen. Ze islam zou blijkbaar leiden tot ‘psychologische pathologieën’ vanwege zijn traditionele beeld van mannelijkheid (en trouwens ook vrouwelijkheid). Hier neemt van Rooy zijn toevlucht tot het psychologiseren van meningen die hem niet aanstaan, een techniek die zijn hoogdagen kende in de Sovjet-Unie, alwaar ze werd ingezet tegen dissidenten die mentaal ziek werden geacht omdat de grootsheid van het ‘wetenschappelijk socialisme’ van Marx niet zagen. Tegelijk gelooft hij echter zelf ook in die traditionele noties van gender en verzet hij zich tegen postmoderne noties van ‘genderfluïditeit’, hoewel dat in het geval van de islam blijkbaar haaks zou staan op ‘het humanisme’.

Islamisme is, in tegenstelling tot wat Van Rooy beweert, niet ‘het ware gelaat van de islam’, maar een 20^ste-eeuwse moderniseringsbeweging die de machinerie van de moderne staat wilde verzoenen met een islamitische regering – in dat opzicht lijkt het sterk op de modernisering van Japan, waarbij mijn ook poogde industrialisering te verwezenlijken zonder de inheemse cultuur en religie te verzaken. Natuurlijk was de term islamisme niet afkomstig uit het Westen, zoals van Rooy beweert, maar werd het gebruikt door de islamisten zelf. Toen sommige islamisten in Egypte Nasser ervan beschuldigden geen moslim te zijn vanwege zijn seculiere regering, kwam het antwoord van anderen uit hun beweging ‘hij is een moslim, wij zijn islamiyyun, islamisten’. Ik heb mijn eigen onenigheden met de verscheidene stromingen van het islamisme, maar deze zijn niet gebaseerd op een amalgaam met de islam of samenzweringstheorieën.

Van Rooy lijkt te geloven dat soefisme een ‘stroming’ of ‘vorm’ van islam is, wat wederom een verschrikkelijke onwetendheid verraadt inzake de islamitische geschiedenis. Soefisme is niet iets wat je gelooft, het is de spirituele praktijk en traditie van de islam, en werd als zodanig door iedere gelovige moslim gepraktiseerd, zoals aangetoond wordt door de talloze tekkes en zawiyyahs in de moslimwereld, gefinancierd met overheidsgeld. Soefisme is dus het ‘ware’ gezicht van de islam, geen aberratie of uitzondering.

Ik zou zo nog even kunnen doorgaan, maar zal stilletjesaan afronden. Ik wil om af te sluiten nog kort het centrale probleem dat Van Rooy met de islam lijkt te hebben behandelen: islamitisch imperialisme. Het is waar: de islamitische beschaving heeft vele veroveringen gedaan en is expansionistisch. Maar welke beschaving vormt hier een uitzondering op? Van Rooy doet zich voor als de beschermer en bewaarder van de Europese beschaving (hoewel ikzelf daar natuurlijk ook toe behoor, maar goed), en durft dan nog te klagen over imperialisme? Het Westen heerste in de 20^ste eeuw vrijwel over de hele wereld! Imperialisme is, zoals ik in mijn binnenkort verschijnende boek uitleg, de natuurlijke toestand van staten, zoals door realistische auteurs als Morgenthau en Carr werd uiteengezet. Erover klagen is dus futiel. Wat echter niet gebeurde onder de islam – in tegenstelling tot vele episodes in het christendom – was de gedwongen bekering van de veroverde bevolking, ofschoon Van Rooy die indruk probeert te wekken. Om Lewis wederom te citeren:

“In the early centuries of Islamic rule, there was little or no attempt at forcible conversion, the spread of the faith being effected rather by persuasion and inducement. The rate and scale of conversion are difficult to assess from the available evidence, and some scholars have argued that as late as the Crusades, non-Muslims still constituted a majority of the population. It is clear, however, that large numbers of Christians, Jews, and Zoroastrians adopted the Muslim religion and became part of Islamic society.”

De islam heeft, net als alle andere beschavingen, zijn hoogte-en dieptepunten, zijn beschamende episodes en verwezenlijkingen. Dit komt niet doordat de Koran bijzonder gebrekkig is, maar omdat een beschaving bestaat uit mensen, en dus bijgevolg de maxime van Terentius geldt: homo sum, nihil humani a me alienum puto. Hopelijk ziet de anti-islammenigte dat op een dag in. In het licht van hun isolatie, en de goed geoliede geldstroom, vrees ik er echter voor.

…naar dialoog

(suggesties en vragen van de redactie ter stimulans voor verdere dialoog)

Vragen

• Hoe moet men zich verhouden tot kritische stemmen uit de islamwereld zelf?
• Hoe kunnen we de dialoog tussen moslims en niet-moslims versterken?

Suggesties

• Werk met tussentitels
• Probeer emotionele opwerpingen te vermijden. Concentreer je op je argumentatie